Günümüzün en yaygın insan hakları ihlallerinden biri olan kadına yönelik şiddet; kadınlara fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik zarar veya ıstırapla sonuçlanan ya da sonuçlanması muhtemel bir ayrımcılık biçimi olarak ülkelerin öncelikli çözmesi gereken sorunlardandır. Kadına yönelik şiddet; kadınların onuruna, bedensel ve ruhsal bütünlüğüne ailelere, toplumlara ve gelecek nesillere ciddi anlamda zarar veren bir olgudur.
Çok yönlü, bütüncül ve disiplinler arası bir yaklaşımla yürürlüğe giren “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı” önleme ve erken müdahaleyi, merkezi ve yerel düzeyde erişilebilir hizmet sunumunu iyileştirmeyi, çocuk yaştan itibaren şiddete yol açan tutumları ve davranış kalıpları dönüştürmeyi, şiddet mağdurunu güçlendirmeyi, şiddet uygulayanı rehabilite etmeyi, politikaları değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Bir insan hakkı ihlali, halk sağlığı sorunu, ayrımcılık biçimi ve topyekûn mücadeleyi gerektiren küresel bir sorun olarak kabul edilen kadına yönelik şiddet; altı kategoride toplanabilir.
- Fiziksel Şiddet: Kişinin vücut dokunulmazlığını ihlal eden ve onun bütünlüğünü hedef alan, ona acı çektiren her türlü saldırı olarak tarif edilmesi mümkündür. Kişinin bedensel olarak zarar görmesine neden olan her türlü eylem ve ihmali kapsayan fiziksel şiddet, sağlıksız koşullarda yaşamaya mecbur bırakmadan töre ve namus gerekçeleriyle kasten öldürme eylemine kadar uzanmaktadır. Kadına yönelik fiziksel şiddet kadınların sağlığının, gelişiminin ve onurunun zarar görmesi ile sonuçlanmakta ve hayatta kalmalarını güçleştirmektedir.
- Cinsel Şiddet: Kişinin cinsel dokunulmazlığını hedef alan eylemlerden oluşur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) cinsel şiddeti “cinsel eylem gerçekleştirmek amacıyla girişim, istenmeyen cinsel içerikli konuşmalar, birini cinsel amaçlı kullanmak, mağdur ve fail arasındaki ilişkinin niteliğine bakmaksızın, ev ya da iş ortamında kişinin cinselliğine yönelik zorlayıcı yaptırımlar” şeklinde tarif etmiştir. Cinsel şiddet dendiğinde ilk akla gelen eylemler ise cinsel saldırı, cinsel istismar, iş yerinde, eğitim kurumlarında veya diğer yerlerde meydana gelen cinsel taciz ve sindirme, zorla evlendirme, kadın ticareti ve fuhşa zorlama, cinsel ilişkiyi bir tehdit, sindirme ve kontrol etme aracı olarak kullanmaktır.
- Psikolojik Şiddet: Birine karşı sistemli şekilde psikolojik baskı uygulamak, duygusal olarak sömürmek ve aşağılamak, kontrol etmek veya cezalandırmak amacıyla toplumdan soyutlamak ve izole etmek için uygulanan her türlü hareket psikolojik şiddet niteliğindedir. Bağırmak, korkutmak, küfür etmek, tehdit etmek, hakaret etmek, eve kapatmak, küçük düşürmek, lakap takmak, nasıl giyineceği/nereye gideceği/kimlerle görüşeceğini kontrol etmek, ev içi karara katılmasını engellemek, öfkesini çocuklardan çıkarmak, çocuklarını göstermemekle tehdit etmek, silah göstermek gibi eylemler psikolojik şiddet kapsamındadır. Psikolojik şiddet ile fiziksel şiddet arasında yakın bir ilişki vardır. Fiziksel şiddetin derecesi, psikolojik şiddetin derecesiyle doğrudan ilişkili olup; psikolojik/duygusal şiddet fiziksel şiddetin yıkıcı etkilerini artırmakta; fiziksel şiddet ortadan kalksa da psikolojik şiddet genellikle devam etmekte ve zamanla fiziksel şiddetin tehdidi halini almaktadır.
- Ekonomik Şiddet: Genel olarak kadının istihdama katılımını etkileyen ya da ekonomik olarak zarara uğramasına neden olan eylemler bu türü oluşturmaktadır. Kadının istemediği işlerde, zorla çalıştırılması da ekonomik şiddet olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadının istihdama katılımının engellenmesi kazandığı gelire el konması, para harcamasının kısıtlanması ya da nereye harcayacağına karışılması en yaygın şekilleridir. Diğer yandan, ekonomik konulardaki kararların erkek tarafından tek başına alınması, iş yerinde olay yaratmak suretiyle kadının işten atılmasına neden olunması, kadının iş bulmasını kolaylaştırıcı becerilerinin geliştirilmesinin engellenmesi, ev ihtiyaçlarını karşılayacak maddi kaynaktan yoksun bırakılması, var olan maddi kaynağın kontrol ya da ceza aracı olarak kullanılması da bu kapsamda değerlendirilmektedir
- Tek Taraflı Israrlı Takip: Türkçe ’ye “musallat olma”, “dadanma”, “sırnaşma” olarak çevrilebilecek bu kavram “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna İlişkin Uygulama Yönetmeliği’nin 3’üncü maddesinde “Aralarında aile bağı veya ilişki bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, şiddet uygulayanın, şiddet mağduruna yönelik olarak, güvenliğinden endişe edecek şekilde fiziki veya psikolojik açıdan korku ve çaresizlik duygularına sebep olacak biçimde, içeriği ne olursa olsun fiili, sözlü, yazılı olarak ya da her türlü iletişim aracını kullanarak ve baskı altında tutacak her türlü tutum ve davranış” şeklinde tanımlanmaktadır. Sürekli telefonla arama, kısa mesaj, mektup veya e-posta gönderme, sosyal medya aracılığıyla takip etme, sürekli karşısına çıkma, kadının çalıştığı ya da yaşadığı yere gelerek rahatsız etme gibi eylemler tek taraflı ısrarlı takibe örnektir.
- Siber Şiddet: İnternete erişimin artması, mobil bilgilerin hızla yayılması ve sosyal medyanın yaygın kullanımı, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik siber şiddetin büyüyen küresel bir sorun olarak ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Siber şiddet, bireyin koşulları, özellikleri veya güvenlik açıklarından yararlanarak kişilerin fiziksel, cinsel, psikolojik ya da ekonomik zarara girmesi ile sonuçlanan veya sonuçlanma olasılığı olan eylemler ile sömürülmesini içerir. Kadınlara yönelik siber şiddet; kişisel bilgileri ele geçirme, siber takip, intikam amaçlı pornografi, cinsiyete dayalı hakaret ve saldırı ile tecavüz ve ölüm tehdidi gibi çeşitli biçimlerde görülmektedir. Siber şiddet diğer şiddet türlerinden tamamen ayrı tutulmamalı diğer şiddet türleri ile bir arada görülebileceği unutulmamalıdır.
KADES Butonu Nedir?
KADES uygulaması, son yıllarda giderek artan kadına şiddet olaylarının önüne geçebilmek ve kadınlara yardım edebilmek amacıyla kullanıcılara sunulmuş resmi bir uygulamadır. Uygulama ile aile içi ve kadına yönelik şiddet mağduru kadınların, acil durumlarda cihaz konum bilgisini açarak akıllı telefon üzerinden tek bir tuşla en hızlı şekilde 112/155/156 Acil Çağrı Merkezine ulaşması sağlanmaktadır.
Şiddete Maruz Kalan Kadınlar Ne Yapmalı?
En yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi'ne (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılığı'na, Aile Mahkemelerine başvurabiliriz. Acil durumlarda polis/jandarma da koruma sağlamakla yükümlüdür.
